Do lat 80. ubiegłego wieku, nie tylko w Polsce, żurawka kojarzyła się z niewielką kępką zielonych liści i czerwonymi bądź różowymi kwiatami, które przekwitały już w lipcu, ale dziś zróżnicowanie co do wielkości, proporcji, barwy liści i kwiatów oferowanych odmian jest ogromne.

Gabriela Sąkol
Żurawki

Żurawki (Heuchera sp.), to rośliny ozdobne należące do rodziny skalnicowatych zimozielone byliny, w naszych warunkach klimatycznych są jednak półzimozielone. Rodzaj Heuchera liczy od ok. 35 do ponad 50 gatunków, naturalnie występujących w Ameryce Północnej i Meksyku. Gatunki te można podzielić na trzy grupy według zajmowanego dziko siedliska:

• skalne – rośliny spotkać można na stromych zboczach wzgórz i gór, nadmorskich klifach, czy w ogrodach skalnych,
• leśne – zasiedlają górskie lasy i ich obrzeża,
• preriowe – rosną na preriach, górskich łąkach

Odmiany żurawek najczęściej występujących w Polsce to:

Żurawka drżączkowata (Heuchera x brizoides) charakteryzują ją okrągłe przyziemne liście o karbowanych brzegach, drobne dzwonkowate kwiaty, na sztywnych pędach. Żurawka krwista (Heuchera sanguinea) posiada zielone owłosione liście o okrągłym lub nerkowatym kształcie. Jej kwiaty są w kolorze mocnej czerwieni. Żurawka drobnokwiatowa (Heuchera micrantha) odmiana ma drobne beżowo-różowe kwiaty, a jej liście tworzą zwarte kępki o wysokości 30 cm i średnicy ok 50 cm. Liście tych roślin są jajowato-owalne, trójkątne w zarysie lub sercowate. Kolory liści żurawek, zwłaszcza tych nowo powstałych odmian ogrodowych, są zachwycające. To istna gama barw, poczynając od żółtych, pomarańczowych, czerwonych, fioletowych, zielonych do prawie czarnych. Na większości liściach widoczne są wyraziste żyłkowanie, smugi lub plamy.

Liczne kwiaty żurawki mają najczęściej kształt maleńkich białych, różowych bądź czerwonych dzwoneczków i dają wrażenie zapierającej dech w piersiach uroczej chmurki, unoszącej się nad kępą barwnych liści. Piękne wiechowate kwiatostany stanowią oryginalną ozdobę skalniaków. Żurawki kwitną od maja do sierpnia.

Porady ogrodnicze Najlepszym stanowiskiem do uprawy tych roślin jest półcień, który pozwoli na odpowiednie wybarwienie się ich liści i ochroni przed upałem w gorące lata lub stanowisko z porannym słońcem, a zacienione w godzinach największego nasłonecznienia. Posadzone w zbyt dużym cieniu, żurawki stracą zwarty pokrój, będą słabiej kwitnąć, a ich liście zzielenieją. Na słonecznych stanowiskach natomiast, ich liście mogą blednąć i być przypalane przez słońce. Dotyczy to przed wszystkim odmian o jasnych liściach, odmiany o ciemniejszym zabarwieniu lepiej znoszą duże nasłonecznienie, np. Palace Purple, Purple Petticoats.

Żurawka ogrodowa dobrze rośnie w lekko wilgotnej, próchniczej i przepuszczalnej glebie o odczynie obojętnym. Nie lubią ciężkich, trudno nagrzewających się gleb.

Uprawa tego rodzaju roślin nie przysparza problemów. Mają średnie wymagania pokarmowe. Należycie dokarmione, będą mieć intensywnie wybarwione liście, okazałe kwiatostany i duże rozmiary. Niemniej jednak, nie można dopuścić do ich przenawożenie, bo nie zdążą „zapaść w sen zimowy” i mogę nie przetrwać zimy.

Są one bylinami krótkowiecznymi i powinno się je odmładzać co około 3 lata. Niemniej jednak, wszystko zależy od odmiany i dlatego najlepszym rozwiązaniem jest po prostu obserwacja. Jeśli widzimy, że kłącza żurawki są wyraźnie wyodrębnione, to znak, że można ją przedzielić.

Do zabiegów pielęgnacyjnych, oprócz dzielenia wspomnianego powyżej, należy obcinanie chorych, pożółkłych liści i przekwitniętych kwiatostanów, ściółkowanie oraz okrywanie na zimę. Sumienne pielęgnacja sprawi, że ta roślina ozdobna odwdzięczy się.

Do chorób grzybowych atakujących tych bylin należą:

• fytoftoroza (Phytophthora spp., Phytophthora nicotianae)
• ryzoktonioza (Rhizoctonia solani)
• szara pleśń (Botrytis cinerea)
• rdza (Pucinia heucherae) przy dużej ilości opadów, zwłaszcza u zielonolistnych gatunków

Do chorób bakteryjnych należy:

• bakteryjna plamistość liści (Xanthomonas sp., Pseudomonas cichorii) widoczne jasnobrązowe, kanciaste plamy, ograniczone nerwami, od spodu często błyszczące.

Do szkodników atakujących te byliny należą:

• larwy opuchlaka
• ślimaki: z muszlami, nagie
• mszyca ziemniaczana
• gąsienice: gąsienica zwójki, piłecznica orlikowa
• mrówki