Rutewka to okazała, lecz mało znana bylina należąca do rodziny jaskrowatych, obejmująca swoim zasięgiem tereny Europy, Azji, Afryki, Północnej i Południowej Ameryki. Rodzaj Thalictrum liczy od 120 do około 200 gatunków (ich liczba nie jest do końca znana), z czego 5 występuje naturalnie w naszej florze:
- rutewka mniejsza (Thalictrum minus) – dorasta do 120 cm z kwitnieniem, rośnie w widnych lasach, zaroślach, na słonecznych zboczach. Kwiaty żółtawozielonkawe utrzymują się od lipca do sierpnia.
- rutewka orlikolistna (Thalictrum aquilegiifolium) – dorasta do 150 cm z kwitnieniem, naturalnie występuje w Tatrach, wilgotnych lasach, na łąkach, w zaroślach. Kwitnie na różowofioletowo w lipcu.
Niektóre wyhodowane odmiany:
*Thundercloud – dorasta do 100 cm wysokości, kwitnie na różowo.
*Purpureum – osiąga 120 cm wysokości, kwiatostan różowoczerwony.
- rutewka pojedyncza (Thalictrum simplex) – dorasta do 80 cm wysokości, rośnie w wilgotnych lasach, na torfiastych łąkach, poboczach dróg. Kwiaty żółtozielonkawe z odcieniem fioletu utrzymują się od czerwca do lipca.
- rutewka wąskolistna (Thalictrum lucidum) – dorasta do 150 cm wysokości, rośnie na wilgotnych łąkach, w zaroślach. Najcześcniej spotykana na wschodzie kraju. Kwiaty kremowożółte, pachnące, utrzymują się od czerwca do lipca.
- rutewka żółta (Thalictrum flavum) – dorasta do 120 cm wysokości, rośnie na wilgotnych łąkach. Kwiaty żółte, pachnące, utrzymują się od czerwca do sierpnia. Niektóre wyhodowane odmiany:
* Tukker Princess – dorasta do 250 cm wysokości, kwitnie na żółto.
Inne gatunki:
- rutewka alpejska (Thalictrum alpinum) – dorasta do 25 cm wysokości, rośnie w Alpach, na północy Kanady, w Grenlandii. Kwitnie na czerwono od lipca do sierpnia.
- rutewka Delavay’a (Thalictrum delavayi) – urzekła mnie swoją urodą, przepiękna, dorasta do 150 cm wysokości, pochodzi z Chin. Tworzy chmurkę bladoliliowych kwiatuszków od lipca do sierpnia. Niektóre odmiany:
*Hewitt’s Double – osiąga 100 cm wysokości, kwiaty fioletowe, pełne, utrzymują się od lipca do września (na zdjęciu u góry).
*Album – dorasta do 100 cm wysokości, kwitnie na biało od czerwca do lipca.
Rutewki tworzą kępy delikatnych, niebieskozielonych, pierzastych liści osiągających w zależności od odmiany od 30 do 60 cm wysokości. Z kępy wyrastają długie łodygi na których rozwijają się okazałe kwiatostany w formie wiechy, np. rutewka orlikolistna lub baldachogrona, np. rutewka żółta o kremowej, żółtej, zielonkawej lub fioletowawej barwie. Ciekawostką jest to, że pojedyncze kwiaty w kwiatostanie nie posiadają płatków, lecz składają się z działek kielicha (które bardzo szybko opadają) i niezwykłych pręcików (będących jedyną ozdobą). Pręciki te są wydłużone i mogą zwisać jak np. u rutewki Delavaya lub wznosić się jak np. u rutewki orlikolistnej.
Rutewki preferują stanowiska półcieniste z wilgotną, zasobną i przepuszczalną glebą o kwaśnym odczynie. W całkowitym cieniu nie będą dobrze rosły, a w pełnym słońcu wymagają stale wilgotnego podłoża. Nie tolerują suszy, dlatego podczas przedłużających się upałów, należy pamiętać o podlewaniu.
Do zabiegów pielęgnacyjnych należy:
- ściółkowanie, zapobiegające wyparowywaniu wody z podłoża,
- usuwaniu przekwitniętych kwiatostanów, zapobiegające wysiewaniu się (odmiany nie powtórzą cech rodzicielskich),
- podpieranie wysokich gatunków i odmian, zapobiegające rozłamywaniu się na boki,
- odmładzanie starych egzemplarzy, przez podział kępy (kiedy widzimy, że rutewki słabiej kwitną to znak, że powinniśmy sięgnąć po łopatę).
Do chorób grzybowych atakujących rutewki należą:
- mączniak rzekomy (Plasmopara pygmaea) – na liściach widoczne duże, żółtozielone plamy. Zaatakowane części rośliny są zdeformowane i nie rosną.
- mączniak prawdziwy (Erysiphe polygoni) – na liściach widoczny biały, mączysty nalot. W miejscu nalotu tkanki obumierają. Zahamowany wzrost rośliny.
- rdza (Tranzschelia pruni-spinosae) – na liściach widoczna duża liczba małych, brązowych plam.
- plamistości liści (Ascochyta sp., Septoria thalictri)
Do szkodników atakujących rutewki należą:
- przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae) – na liściach w miejscach żerowania powstają żółte przebarwienia.
- mszyca rutewkowa (Brachysiphum thalictri) – mszyce obecne w kwiatostanach, gdzie pozostawiają za sobą rosę miodową.