zaneta.oleksik@wp.pl | +48 509 436 246 | + 48 509 418 357
Goździk

Goździk

Kraina Bylin

Goździki to urocze rośliny należące do rodziny goździkowatych. Rodzaj Dianthus liczy około 300 gatunków zasiedlających głównie Europę i Azję oraz Afrykę Północną. W większości są to byliny, ale znajdziemy też gatunki jednoroczne (D. armeria) i dwuletnie (Dianthus barbatus). W naszej florze naturalnie występuje 11 gatunków goździka, niektóre z nich to:

  • goździk kropkowany (Dianthus deltoides) – dorasta do 10/40 cm, liście zielone, kwiaty z reguły różowe i czerwone, bezzapachowe, kwitnie od lipca do sierpnia.
  • goździk okazały (Dianthus speciosus) – dorasta do 30/40 cm, liście szarozielone, kwiaty różowe, liliowe i białe, silnie postrzępione, pachnące, kwitnie od lipca do września.
  • goździk piaskowy (Dianthus arenarius) – dorasta od 20/40 cm, liście zielone, kwiaty białe, silnie postrzępione, pachnące, kwitnie od czerwca do sierpnia.
  • goździk postrzępiony, g. pierzasty (Dianthus plumarius) – dorasta do 20/30 cm, liście szarozielone, kwiaty w odcieniach bieli, różu i czerwieni, postrzępione, pachnące, kwitnie od czerwca do lipca/sierpnia.
  • goździk pyszny (Dianthus superbus L.) – dorasta do 30/60 cm, liście szarozielone, kwiaty białe i różowe, silnie postrzępione, pachnące, kwitnie od czerwca do września.
  • goździk siny (Dianthus gratianopolitanus) – dorasta do 10/25 cm, liście szarozielone, kwiaty w odcieniach różu, czerwieni po biel, pachnące, kwitnie od maja do czerwca/lipca.

Niektóre gatunki goździka uprawiane jako byliny ozdobne:

* goździk kropkowany (Dianthus deltoides), odmiany:

  • ‘Albiflorus’
  • ‘Arctic Fire’
  • ‘Brilliant’
  • ‘Flashing Light’
  • ‘Rosea’
  • ‘Splendens’

* goździk postrzępiony, g. pierzasty (Dianthus plumarius), odmiany:

  • ‘Altrosa’
  • ‘Diamant’
  • ‘Heidi’
  • ‘Ine’
  • ‘Maggie’
  • ‘Munot’

* goździk siny (Dianthus gratianopolitanus), odmiany:

  • ‘Badenia’
  • ‘Bath’s Pink
  • ‘Bewitched’
  • ‘Crimson Treasure’
  • ‘Dottie’
  • ‘Eydangeri’
  • ‘Firewitch’
  • ‘Feuerhexe’
  • ‘Grandiflorus’
  • ‘Pixie’
  • ‘Rubin’
  • ‘Splendens’
  • ‘Spotty’

* goździk alpejski (Dianthus alpinus), odmiany:

  • ‘Joan’s Blood’
  • ‘Light Rose’
  • ‘Rubin’
  • ‘Weiss’

* goździk Alwooda (Dianthus xallwoodii) Dianthus caryophyllus × Dianthus plumarius

  • ‘Alice’
  • ‘Alpinus’
  • ‘Doris’
  • ‘Helen’
  • ‘Joy’

* goździk zaniedbany (Dianthus neglectus)

Niektóre gatunki goździka uprawiane jako jednoroczne lub dwuletnie:

  • goździk brodaty (Dianthus barbatus)
  • goździk chiński (Dianthus chinensis)
  • goździk ogrodowy (Dianthus caryophyllus)

We współczesnej hodowli krzyżuje się bardzo wiele gatunków goździka, aby uzyskać nowe odmiany o pełnych kwiatach, intensywniejszej barwie i bardziej zwartym pokroju. Brytyjska firma Whetman wprowadziła na rynek wiele serii przepięknych odmian goździków, różniących się porą kwitnienia, kwiatami, pokrojem, itd., np.:

  • seria Stars, np. ‘Neon Star’
  • seria Early Birds, np. ‘Fizzy’, ‘Frilly’
  • seria Scent First, np. ‘Coral Reef’, ‘Passion’

Goździki tworzą luźne, bądź zbite darnie, zielonych lub szarozielonych liści, w zależności od gatunku osiągających z kwitnieniem od 25 do 50 cm wysokości. Ich kwiaty są różowe, czerwone, białe, a nawet żółte, u Dianthus knappii, z reguły pachnące. Goździki są w większości zimozielone, choć niektóre gatunki zamierają na zimę, np. Dianthus superbus, Dianthus speciosus
Goździki najlepiej czują się w słońcu, w przepuszczalnej, najlepiej umiarkowanie żyznej glebie o odczynie obojętnym lub lekko alkaicznym. Nie tolerują wilgotnego podłoża, zwłaszcza w zimie.

Do zabiegów pielęgnacyjnych należy:

  • ściółkowanie, zapobiegające wyparowywaniu wilgoci w z podłoża i ograniczające rozwój chwastów,
  • usuwanie przekwitłych kwiatostanów, pobudzające je do ponownego zakwitnięcia,
  • usuwanie przekwitłych kwiatostanów, zapobiegające wysiewaniu się u gatunków łatwo wysiewających się, np. Dianthus speciosus
  • dzielenie starszych egzemplarzy

Do chorób grzybowych atakujących goździki należą:

  • zgnilizna podstawy sadzonek (Fusarium avenaceum, Fusarium culmorum)
  • fuzarioza naczyniowa (Fusarium oxysporum f. sp. dianthi) – objawem jest więdnięcie pędów, choroba atakuje nasadę pędu i rozszerza się w kierunku wierzchołka
  • alternarioza (Alternaria dianthi) – objawem są nieregularne, początkowo jasnobrązowe, a potem czarne plamy
  • plamistość obwódkowa (Heterosporium echinulatum) – objawem są okrągłe, szarawe plamy z ciemniejszym obrzeżeniem
  • rdza (Uromyces dianthi, Puccinia arenariae)

Do szkodników atakujących goździki należą:

  • przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae) – jest to roztocz, na liściach widoczne są białe plamy, powstałe w wyniku żerowania larw i osobników dorosłych.
  • wciornastek goździkowiec (Thrips stratus) – przylżeniec, żerujący w kwiatach i na liściach, wysysa sok roślinny, w wyniku czego na płatkach powstają plamy, a liście są zniekształcone.
  • mszyca brzoskwiniowa (Nectarosiphon persicae)
  • miniarka goździkówka (Trilobomyza flavifrons) – muchówka, której larwy wyjadają tkankę miękiszową wewnątrz liścia, w wyniku czego tworzy się mina.
  • owełnica lucernianka (Subcoccinela vigintiquatuorpunctata) – chrząszcz, który wraz z larwami żeruje na blaszce liściowej, powodując powstanie podłużnych uszkodzeń na liściach.
  • ziołomirek goździkowiec (Hypera arator) – chrząszcz, którego larwy żerują na wierzchołkach pędów i kwiatach, w wyniku czego rośliny nie kwitną, a pędy mają zahamowany wzrost.
Różowy goździk
ważka na goździku