Goździki to urocze rośliny należące do rodziny goździkowatych. Rodzaj Dianthus liczy około 300 gatunków zasiedlających głównie Europę i Azję oraz Afrykę Północną. W większości są to byliny, ale znajdziemy też gatunki jednoroczne (D. armeria) i dwuletnie (Dianthus barbatus). W naszej florze naturalnie występuje 11 gatunków goździka, niektóre z nich to:
- goździk kropkowany (Dianthus deltoides) – dorasta do 10/40 cm, liście zielone, kwiaty z reguły różowe i czerwone, bezzapachowe, kwitnie od lipca do sierpnia.
- goździk okazały (Dianthus speciosus) – dorasta do 30/40 cm, liście szarozielone, kwiaty różowe, liliowe i białe, silnie postrzępione, pachnące, kwitnie od lipca do września.
- goździk piaskowy (Dianthus arenarius) – dorasta od 20/40 cm, liście zielone, kwiaty białe, silnie postrzępione, pachnące, kwitnie od czerwca do sierpnia.
- goździk postrzępiony, g. pierzasty (Dianthus plumarius) – dorasta do 20/30 cm, liście szarozielone, kwiaty w odcieniach bieli, różu i czerwieni, postrzępione, pachnące, kwitnie od czerwca do lipca/sierpnia.
- goździk pyszny (Dianthus superbus L.) – dorasta do 30/60 cm, liście szarozielone, kwiaty białe i różowe, silnie postrzępione, pachnące, kwitnie od czerwca do września.
- goździk siny (Dianthus gratianopolitanus) – dorasta do 10/25 cm, liście szarozielone, kwiaty w odcieniach różu, czerwieni po biel, pachnące, kwitnie od maja do czerwca/lipca.
Niektóre gatunki goździka uprawiane jako byliny ozdobne:
* goździk kropkowany (Dianthus deltoides), odmiany:
- ‘Albiflorus’
- ‘Arctic Fire’
- ‘Brilliant’
- ‘Flashing Light’
- ‘Rosea’
- ‘Splendens’
* goździk postrzępiony, g. pierzasty (Dianthus plumarius), odmiany:
- ‘Altrosa’
- ‘Diamant’
- ‘Heidi’
- ‘Ine’
- ‘Maggie’
- ‘Munot’
* goździk siny (Dianthus gratianopolitanus), odmiany:
- ‘Badenia’
- ‘Bath’s Pink
- ‘Bewitched’
- ‘Crimson Treasure’
- ‘Dottie’
- ‘Eydangeri’
- ‘Firewitch’
- ‘Feuerhexe’
- ‘Grandiflorus’
- ‘Pixie’
- ‘Rubin’
- ‘Splendens’
- ‘Spotty’
* goździk alpejski (Dianthus alpinus), odmiany:
- ‘Joan’s Blood’
- ‘Light Rose’
- ‘Rubin’
- ‘Weiss’
* goździk Alwooda (Dianthus xallwoodii) Dianthus caryophyllus × Dianthus plumarius
- ‘Alice’
- ‘Alpinus’
- ‘Doris’
- ‘Helen’
- ‘Joy’
* goździk zaniedbany (Dianthus neglectus)
Niektóre gatunki goździka uprawiane jako jednoroczne lub dwuletnie:
- goździk brodaty (Dianthus barbatus)
- goździk chiński (Dianthus chinensis)
- goździk ogrodowy (Dianthus caryophyllus)
We współczesnej hodowli krzyżuje się bardzo wiele gatunków goździka, aby uzyskać nowe odmiany o pełnych kwiatach, intensywniejszej barwie i bardziej zwartym pokroju. Brytyjska firma Whetman wprowadziła na rynek wiele serii przepięknych odmian goździków, różniących się porą kwitnienia, kwiatami, pokrojem, itd., np.:
- seria Stars, np. ‘Neon Star’
- seria Early Birds, np. ‘Fizzy’, ‘Frilly’
- seria Scent First, np. ‘Coral Reef’, ‘Passion’
Goździki tworzą luźne, bądź zbite darnie, zielonych lub szarozielonych liści, w zależności od gatunku osiągających z kwitnieniem od 25 do 50 cm wysokości. Ich kwiaty są różowe, czerwone, białe, a nawet żółte, u Dianthus knappii, z reguły pachnące. Goździki są w większości zimozielone, choć niektóre gatunki zamierają na zimę, np. Dianthus superbus, Dianthus speciosus
Goździki najlepiej czują się w słońcu, w przepuszczalnej, najlepiej umiarkowanie żyznej glebie o odczynie obojętnym lub lekko alkaicznym. Nie tolerują wilgotnego podłoża, zwłaszcza w zimie.
Do zabiegów pielęgnacyjnych należy:
- ściółkowanie, zapobiegające wyparowywaniu wilgoci w z podłoża i ograniczające rozwój chwastów,
- usuwanie przekwitłych kwiatostanów, pobudzające je do ponownego zakwitnięcia,
- usuwanie przekwitłych kwiatostanów, zapobiegające wysiewaniu się u gatunków łatwo wysiewających się, np. Dianthus speciosus
- dzielenie starszych egzemplarzy
Do chorób grzybowych atakujących goździki należą:
- zgnilizna podstawy sadzonek (Fusarium avenaceum, Fusarium culmorum)
- fuzarioza naczyniowa (Fusarium oxysporum f. sp. dianthi) – objawem jest więdnięcie pędów, choroba atakuje nasadę pędu i rozszerza się w kierunku wierzchołka
- alternarioza (Alternaria dianthi) – objawem są nieregularne, początkowo jasnobrązowe, a potem czarne plamy
- plamistość obwódkowa (Heterosporium echinulatum) – objawem są okrągłe, szarawe plamy z ciemniejszym obrzeżeniem
- rdza (Uromyces dianthi, Puccinia arenariae)
Do szkodników atakujących goździki należą:
- przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae) – jest to roztocz, na liściach widoczne są białe plamy, powstałe w wyniku żerowania larw i osobników dorosłych.
- wciornastek goździkowiec (Thrips stratus) – przylżeniec, żerujący w kwiatach i na liściach, wysysa sok roślinny, w wyniku czego na płatkach powstają plamy, a liście są zniekształcone.
- mszyca brzoskwiniowa (Nectarosiphon persicae)
- miniarka goździkówka (Trilobomyza flavifrons) – muchówka, której larwy wyjadają tkankę miękiszową wewnątrz liścia, w wyniku czego tworzy się mina.
- owełnica lucernianka (Subcoccinela vigintiquatuorpunctata) – chrząszcz, który wraz z larwami żeruje na blaszce liściowej, powodując powstanie podłużnych uszkodzeń na liściach.
- ziołomirek goździkowiec (Hypera arator) – chrząszcz, którego larwy żerują na wierzchołkach pędów i kwiatach, w wyniku czego rośliny nie kwitną, a pędy mają zahamowany wzrost.