zaneta.oleksik@wp.pl | +48 509 436 246 | + 48 509 418 357
Bodziszek

Bodziszek

Kraina Bylin

Bodziszki to byliny należące do rodziny bodziszkowatych, zamieszkujące tereny o klimacie umiarkowanym (Europa, Azja, Ameryka Północna). Ciekawostką jest, że do tej samej rodziny zaliczamy także jednoroczne pelargonie, niemniej jednak o nich nie będziemy tu pisać. Rodzaj Geranium liczy ponad 400 gatunków, z czego 15 naturalnie rośnie w naszej florze, niektóre z nich to:

  • bodziszek błotny (Geranium palustre)
  • bodziszek czerwony (Geranium sanguineum)
  • bodziszek kosmaty (Geranium molle)
  • bodziszek leśny (Geranium sylvaticum)
  • bodziszek łąkowy (Geranium pratense)
  • bodziszek porozcinany (Geranium dissectum)
  • bodziszek żałobny (Geranium phaeum)

Niektóre z uprawianych gatunków bodziszka:

bodziszek popielaty (Geranium cinereum) – osiąga 15 cm wysokości, kwiaty różowe,  często z  charakterystycznym żyłkowaniem, liście półzimozielone. Kwitnie od czerwca do września. Odmiany:

  • Ballerina – liliowy/różowy
  • Giuseppii – purpurowy
  • Laurence Flatman – ciemnoróżowy
  • Penny Lane – różowy
  • Purple Pillow – czerwonopurpurowy
  • Splenders – różowy
  • Subcaulescens – różowy

bodziszek dalmacki (Geranium dalmaticum) – osiąga wysokość 15 cm, kwiaty jasnoróżowe, liście zimozielone. Kwitnie od czerwca do lipca.

bodziszek łąkowy (Geranium pratense) – osiąga wysokość 80 cm, kwiaty fioletowe, liście opadają na zimę. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Niektóre odmiany:

  • Midnight Reiter – purpurowoniebieski
  • Plenum Violaceum – fioletowoniebieski
  • Silver Queen – bladofioletowy
  • Victor Reiter strain – purpurowoniebieski

bodziszek himalajski ( Geranium himalayense) – osiąga wysokość 40 cm, kwiaty niebieskofioletowe z ciemniejszymi żyłkami, liście półzimozielone. Kwitnie od maja do lipca. Niektóre odmiany:

  • Alpinum Blatow – niebieski
  • Baby Blue – niebieskofioletowy
  • Plenum – fioletowy

bodziszek korzeniasty (Geranium macrorrhizum) – osiąga wysokość 30 cm, kwiaty różowoczerwone, liście półzimozielone. Kwitnie od maja do czerwca. Niektóre odmiany:

  • Album
  • Bevan’s Var – czerwony
  • Czakor – różowy
  • Ingwersen’s Var – różowy
  • Spessart – biały

bodziszek czerwony (Geranium sanguineum) – osiąga 25 cm wysokości, kwiaty karminowoczerwone, liście opadają na zimę. Kwitnie od maja do września. Niektóre odmiany:

  • Album
  • Apfelblute – różowy
  • Elke – różowy
  • Striatum – różowy
  • Max Frei – czerwony
  • Vision – jasnoróżowy

bodziszek leśny (Geranium sylvaticum) – osiąga wysokość 70 cm, kwiaty purpurowofioletowe, liście opadają na zimę. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Odmiany:

  • Baker’s Pink – różowy
  • Nikita – fioletowy
  • Silva – fioletowy

bodziszek kantabryjski (Geranium cantabrigiense) – krzyżówka bodziszka dalmackiego z korzeniastym, osiąga wysokość 30 cm, kwiaty różowe, liście półzimozielone. Kwitnie od maja do lipca. Niektóre odmiany:

  • Biokovo – biały z różowym nalotem
  • Cambridge – purpurowofioletowy
  • St. Ola – biały

bodziszek Endressa (Geranium endressii) – osiąga wysokość 40 cm, kwiaty różowe, liście zimozielone. Kwitnie od lipca do września.

Bodziszki tworzą rozety głównie z zielonych i zielonoszarych, okrągłych, mocno powycinanych liści, które osadzone są na długich ogonkach. Ich rozmiar, struktura i jesienne barwy (bodziszki przepięknie przebarwiają się pod jesień na żółto, pomarańczowo i czerwono) bywają różne, w zależności od odmiany. Niektóre z nich posiadają aromatyczne liście, np. Geranium x cantabrigiense ‘Cambridge’. Wśród bodziszków wyróżniamy gatunki zimozielone, półzimozielone i te, które zamierają na zimę.

Ponad kępą tych atrakcyjnych liści, na rozgałęzionych pędach znajdują się kwiaty w przeróżnych kolorach, niebieskim, fioletowym, różowy i  czerwonym, a niektóre z nich są dodatkowo ozdobione przez ciemniejsze żyłkowanie.

Pokrój bodziszków bywa:

  • kępiasty, np. Geranium cantabrigiense, Geranium himalayense
  • płaskokulisty, np. Geranium macrorrhizum, Geranium sanguineum
  • poduszkowaty, np. Geranium endressii, Geranium dalmaticum

Jesienne barwy bodziszków:

  • czerwone, np. Geranium pratense ‘Midnight Reiter’, Geranium sanguineum ‘Max Frei’,
  • pomarańczowe, np. Geranium macrorrhizum ‘Pindus’,
  • żółte, np. Geranium oxonianum ‘A.T. Johnson’, Geranium renardii,
  • nie przebarwiające się, np. Geranium pratense ‘Silver Queen’, Geranium  himalayense ‘Irish Blue’.

Bodziszki nie są wybredne i rosną w każdej glebie, oby tylko była wilgotna (nie podmokła) i przepuszczalna. Większość z nich preferuje słoneczne, bądź półcieniste stanowiska. Niektóre gatunki, takie jak  Geranium macrorrhizum i Geranium phaeum bez problemu zniosą nawet suchy cień, niemniej jednak im większe zacienienie tym słabiej kwitną i wybiegają.

Bodziszki mają bardzo wiele zastosowań w ogrodzie. Wyższe nadają się na rabaty, sadzone w grupach, np. Geranium x magnificum, te nieco niższe mogą stanowić niezłe wypełnienie między innymi roślinami lub pełnić funkcję zadarniającą (pod koronami drzew), np. Geranium macrorrhizum, natomiast te najniższe świetnie prezentują się w ogrodzie skalnym. Bodziszki nadają się również do sadzenia wzdłuż ścieżek.

Do zabiegów pielęgnacyjnych należy:

  • usuwanie chorych liści, zapobiegające rozprzestrzenianiu się chorób,
  • ścinanie przekwitłych kwiatostanów, pobudzające roślinę do ponownego kwitnienie i zapobiegające wysiewaniu się nasion, np. u Geranium pratense,
  • ścinanie wybujałych kęp u wyższych gatunków zaraz po kwitnieniu, co pobudzi je do ponownego wypuszczenia nowych liści i ponownego kwitnienie. Zabieg ten odmłodzi roślinę, a w ciągu 2-3 tygodni, pojawi się młodziutka i świeża kępa.
  • podlewanie podczas upalnego lata,
  • dzielenie starych egzemplarzy.

Do chorób grzybowych atakujących bodziszki należą:

  • mączniak rzekomy (Plasmopara geranii) – na górnej stronie liścia widać brązowofioletowe plamy, a na spodniej stronie w miejscu występowaniu plam, pojawia się białawy nalot. W miejscu porażenia liście zamierają.
  • plamistość liści (Cercospora geranii, Phyllosticta geranii, Ramularia geranii, Septoria expansa)
  • rdza (Puccini spp.)

Do chorób bakteryjnych atakujących bodziszki należą:

  • bakteryjna plamistość liści (Pseudomonas erodii) – na liściach widoczne są małe, żółtobrązowe plamki, które z czasem powiększają się i zmieniają kolor na brunatny. Na ich brzegach pojawia się żółta obwódka. Porażone liście zamierają.

Do szkodników atakujących bodziszki należą:

  • węgorek chryzantemowiec (Aphelenchoides ritzemabosi) – nicień, wskutek żerowania na liściach widoczne są ciemnobrązowe plamy ograniczone nerwami.
  • przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae) – roztocz, wskutek żerowania na liściach pojawiają się żółtawe bądź czerwonawofioletowe przebarwienia. Występuje na Geranium endressii
  • psowacz bodziszkowi (Protemphytus carpini) – błonkówka, której larwy wygryzają dziury w liściach.
Bodziszek fioletowy
bodziszek biały
bodziszek różowy