Turzyce to bardzo zróżnicowana grupa roślin należąca do dużej rodziny ciborowatych. Z botanicznego punktu widzenia nie są one trawami, choć potocznie właśnie takim mianem się je określa. Jedną z głównych cech odróżniających turzyce od traw jest posiadanie kanciastej i bezkolankowej łodygi.
Rodzaj Carex liczy ponad 1000 gatunków, porastających głównie wilgotne tereny w strefie klimatów umiarkowanych. W naszej rodzimej florze naturalnie występuje bardzo wiele gatunków. Z uwagi na dużą ich różnorodność jak na przykład zimozieloność lub jej brak, odmienny rozmiar, kolor liści, pokrój, wymagania glebowe i zastosowanie, bardzo trudno jest sklasyfikować je jako jednolitą grupę i ‘zamknąć w jednej szufladce’. Poniższe tabelki pokrótce przedstawiają gatunki pogrupowane ze względu na ich odmienne cechy.
Większość turzyc jest zimozielona, przez co atrakcyjna przez cały rok. Niektóre gatunki jednak zrzucają ulistnienie na zimę i pojawiają się ponownie wczesną wiosną.
TURZYCE ZRZUCAJĄCE LIŚCIE NA ZIMĘ
| Carex Graya/T. Graya | osiąga 90 cm wysokości, kwiatostan przypomina ‘maczugę’. |
| Carex siderosticha/T. rzędowa | osiąga 20 cm wysokości, żywotna, rozrasta się przez rozłogi. |
| Carex muskingumensis/T. palmowa | osiąga 60 cm wysokości, żywotna, rozrasta się przez rozłogi. |
| Carex ciliatomarginata | podobna do C. siderosticha, ale blaszki liściowe mniejsze. |
Szerokość blaszek liściowych u jest różna, z reguły od 1 do 5mm, jednak blaszki niektórych gatunków są naprawdę szerokie od 2 do 3 cm.
TURZYCE O SZEROKICH LIŚCIACH
| Carex plantaginea/T. babkolistna | osiąga 25 cm wysokości, kępiasta, preferuje półcień. |
| Carex siderosticha/T. rzędowa | osiąga 20 cm wysokości, żywotna, rozrasta się przez rozłogi. |
| Carex platyphylla | osiąga 15 cm wysokości, liść niebieskozielony, kępiasta. |
| Carex flaccosperma var. glaucodea | osiąga 25 cm wysokości, liść niebieskozielony, żywotna. |
TURZYCE O NIEBIESKAWYCH LIŚCIACH
| Carex flacca/T. sina | osiąga do 60 cm wysokości, odporna na suszę, wytrzymała. |
| Carex laxiculmis | osiąga 20 cm wysokości, odporna na suszę, wytrzymała. |
| Carex trifida | osiąga 75 cm wysokości, mało mrozoodporna. |
| Carex platyphylla | osiąga 15 cm wysokości, kępiasta, lubi próchnicze gleby. |
NIEKTÓRE ODMIANY O KOLORYSTYCE BIAŁO-ZIELONEJ
| Carex ciliatomarginata ‘Treasure Island’ | osiąga 10-15 cm wysokości, rozrasta się przez rozłogi. |
| Carex conica ‘Snowline’ | osiąga 38 cm wysokości, żywotna, wolno rośnie. |
| Carex Morrowii ‘Ice Dance’ | osiąga 30 cm wysokości, zadarniająca, wytrzymała. |
| C. muskingumensis ‘Ice Fountains’ | osiąga ok. 60 cm wysokości, bardzo żywotna, wytrzymała. |
| Carex ornithopoda ‘Variegata’ | osiąga 20 cm wysokości, odporna na suszę, do półcienia. |
| Carex riparia ‘Variegata’/T. brzegowa | osiąga ok. 1 m wysokości, mocno zadarniająca, lubi wilgoć. |
| Carex siderosticha ‘Variegata’ | osiąga 25 cm wysokości, tworzy dywany szerokich liści. |
| Carex ‘Silver Sceptre’ | osiąga 25 cm wysokości, rozrasta się przez rozłogi. |
NIEKTÓRE TURZYC O KOLORYSTYCE ŻÓŁTO-ZIELONEJ
| Carex ciliatomarginata ‘Shima Nishiki’ | osiąga 10-15 cm wysokości, rozrasta się przez rozłogi. |
| Carex dolichostachya ‘Kaga Nishiki’ | osiąga 50 cm wysokości, żywotna, pokrój fontannowy. |
| Carex elata ‘Aurea’/T. sztywna | osiąga 75 cm wysokości, może rosnąć w płytkiej wodzie. |
| Carex Monrowii ‘Gold Band’ | osiąga 30 cm wysokości, rozrasta się przez rozłogi. |
| Carex muskingumensis ‘Oehme’ | osiąga 50 cm wysokości, żywotna, wytrzymała, lubi wilgoć. |
| Carex nigra Variegata | osiąga 30 cm wysokości, rozrasta się przez rozłogi. |
| Carex oshimensis ‘Evergold’ | osiąga 30 cm wysokości, kępiasta, nie lubi gorącego lata. |
| Carex siderosticha ‘Banana Boat’ | osiąga 20 cm wysokości, do cienia, rozrasta się przez rozłogi. |
| Carex pendula ‘Moonraker’ | osiąga 1.8 m wysokości, kępiasta, lubi wilgoć. |
O KOLORYSTYCE BRĄZOWEJ (nowozelandzkie)
| Carex berggrenii | osiąga 10 cm wysokości, rozrasta się wolno przez rozłogi. |
| Carex Buchananie i odmiany | osiąga 60 cm wysokości, kępiasta, nie lubi wilgoci w zimie. |
| Carex comans ‘Milk Chocolate’ | osiąga 40 cm wysokości, kępiasta, nie lubi wilgoci w zimie. |
| Carex flagellifera i odmiany | osiąga około 40 cm wysokości, nie lubi wilgoci w zimie. |
| Carex testacea i odmiany | osiąga 60 cm wysokości, nie lubi wilgoci w zimie. |
Większość turzyc tworzy mniejsze lub większe kępy, niemniej jednak jest wiele takich, które rozrastają się przez rozłogi, tworząc darnie.
NIEKTÓRE TURZYCE ZADARNIAJĄCE
| Carex ciliatomarginata i odmiany | rozrasta się wolno. |
| Carex flacca i odmiany | tworzy gęstą darń. |
| Carex Morrowii ‘Ice Dance’ | tworzy gęstą darń. |
| Carex muskingumensis i odmiany | rozrasta się mocno. |
| Carex nigra i odmiany | rozrasta się mocno. |
| Carex riparia i odmiany | rozrasta się agresywnie. |
| Carex siderosticha i odmiany | rozrasta się wolno. |
| Carex socialis | rozrasta się umiarkowanie. |
Większość turzyc preferuje umiarkowanie wilgotne stanowiska, jednak są również takie, które nie mają nic przeciwko bardzo mokremu podłożu.
TURZYCE NA BARDZO WILGOTNE MIEJSCA
| Carex berggrenii | do słońca, może rosnąć w płytkiej wodzie |
| Carex pendula/T. zwisła | do półcienia, cienia |
| Carex elata ‘Aurea’/T. sztywna | do półcienia, może rosnąć w płytkiej wodzie |
| Carex riparia/T. brzegowa | do słońca, może rosnąć w płytkiej wodzie |
| Care muskingumensis/T. palmowa | do słońca, półcienia, może rosnąć w płytkiej wodzie |
| Carex lurida | do słońca, półcienia |
| Carex plantaginea | do półcienia |
TOLERUJĄCE NIEDOBÓR WODY
| Turzyce nowozelandzkie (większość brązowych turzyc) |
| Carex humilis/T. wczesna |
| Carex umbrosa/T. cienista |
| Carex flacca/T. sina |
| Carex firma/T. mocna |
TOLERUJĄCE WAPIENNE PODŁOŻE
| Carex grayi |
| Carex humilis/T. wczesna |
| Carex flacca/T.sina |
| Carex platyphylla |
| Carex alba/T. biała |
| Carex ornithopoda/T. ptasie łapki |
| Carex digitata/T. palczasta |
| Carex montana/T. pagórkowa |
TURZYCE O CIEKAWYCH KWIATOSTANACH
| Carex grayi | kwiatostany maczugowate, gwiazdkowate . |
| Carex lurida | kwiatostany szyszeczkowate. |
| Carex pendula | kwiatostany, długie, podłużne, zwisające, kotkowate. |
| Carex echinata/T. gwiazdkowata | kwiatostany gwiazdkowate, małe. |
| Carex flava/T. żółta | kwiatostany gwiazdkowate, większe, bardziej podłużne. |
| Carex baccans | kwiatostany czerwone, mało mrozoodporna. |
Większość turzyc preferuje półcieniste stanowiska, jeśli jednak rosną na miejscu słonecznym to powinniśmy zapewnić im więcej wilgoci. Obowiązuje zasada, że im więcej słońca, tym więcej wilgoci.
NIEKTÓRE TURZYCE TOLERUJĄCE WIĘKSZE ZACIENIENIE
| Carex ornithopoda ‘Variegata’ |
| Carex ‘Silver Sceptre’ |
| Carex oshimensis ‘Evergold |
| Carex conica ‘Snowline’ |
| Carex plantaginea |
| Carex umbrosa/ T.cienista |
| Carex ciliatomarginata i odmiany |
| Carex digitata |
Mogą być sadzone pojedynczo, w małych grupach lub w masowych nasadzeniach. Część gatunków nadaje się do zadarniania mniejszych lub większych powierzchni, np. pod drzewami. Inne nadają się do ogrodów wodnych, skalnych lub na mieszane rabaty.
Turzyce nie są wymagającymi roślinami. Do zabiegów pielęgnacyjnych należy:
– ściółkowanie, zapobiegające wyparowywaniu wody z podłoża,
– obcinanie zeschniętych liści u niezimozielonych turzyc,
– przycinanie lub wyczesywanie po zimie uszkodzonego lub obumarłego ulistnienia u zimozielonych,
– niektóre gatunki wysiewają się same, np. odmiany turzycy włosistej (Carex comans) lub turzyca lurida, dlatego aby uniknąć niechcianych gości powinniśmy usuwać dojrzewające kwiatostany,
– dzielenie rozrośniętych egzemplarzy wczesną wiosną lub jesienią.
Turzyce są z reguły odporne na choroby, choć czasem mogą być porażone przez rdzę.
